Windows of Tolerance - Truus X5 2019

Ga naar de inhoud

Windows of Tolerance


Window
of
Tolerance
                         
                                
Lichaamsgerichte traumatherapie
 
Window of Tolerance
Voorwaarden bij het integreren van traumatische ervaringen


Binnen de traumatherapie is psycho-educatie een belangrijk instrument om inzichtelijk te maken waarom we bijvoorbeeld overweldigd worden door emoties of zelfs dissociëren zonder dat we ons daarvan bewust zijn.
Deze pagina geeft specifieke informatie over de Window of Tolerance.
Het is van belang geïnformeerd te zijn over trauma en de sporen
die trauma achterlaat in ons lichaam, ons brein en onze geest.

Een van de grote uitdagingen bij het werken met trauma is het voorkomen van overweldiging door (te) heftige emoties, gedachten en/of lichamelijke sensaties. Hierover is meer te lezen op de pagina *Lichaamsgerichte traumatherapie* Het keer op keer overspoelt raken door gebeurtenissen die allang achter ons liggen maakt mensen te alert en áltijd voorbereid op mogelijke overvraging/overweldiging. De inzichten van de therapeuten/wetenschappers die het Window of Tollerance ontwikkeld hebben geven handvaten om de verschillende arousals en de effecten op ons brein te kunnen begrijpen.
Het is heel natuurlijk dat onze arousal (mate van spanning van het autonome zenuwstelsel) in de loop van de dag veranderd. Hij kan hoger dan weer lager zijn. Als we ons opwinden over de lange wachttijden bij het stoplicht kan de arousal snel verhogen. Deze opgewondenheid heeft ook invloed op onze emoties, gedachten etc. Als de arousal hoog maar niet té hoog is blijven we binnen de zogenaamde tolerantiezone, blijven we binnen onze Window of Tolerance. Het is een vervelende situatie maar we raken niet overspoeld of verdoofd.
Als we echter op weg zijn naar een belangrijk sollicitatiegesprek is het een grotere uitdaging om kalm te blijven als het niet wil opschieten in het verkeer.
Voor baby’s en/of jonge kinderen zijn de grenzen van wat aan spanning verdragen kan worden uiteraard heel anders dan voor een volwassene die in staat is om doormiddel van mindfulnesstechnieken bewust te blijven van de veranderingen in het lichaam.
De Window of Tolerance is daarom voor ieder mens en in iedere situatie anders.
 
Als onder invloed van trauma en/of hechtingstrauma een situatie te snel en volledig onbewust als onveilig wordt ingeschat willen we vechten, vluchten of kunnen we volledig blokkeren. (Zie ook schema op het einde van de pagina.) In het voorbeeld van de lange wachttijden voor het stoplicht kunnen we “vechten” door te schelden en/of te toeteren of vluchtgedrag vertonen door te besluiten om dan maar helemaal niet meer naar de afspraak te gaan. Degene die blokkeert bij de gedachte dat zij/hij te laat komt kan later waarschijnlijk aan niemand uitleggen wat er gebeurd is en waarom zij/hij geen actie heeft ondernomen om te redden wat er te redden valt. Als we de optimale arousal kunnen bewerkstelligen en ons gevoel van veiligheid intact blijft zullen we ons vooral focussen op de verkeerssituatie. We kunnen de auto bij de eerst beste mogelijkheid aan de kant van de weg zetten en contact opnemen met degene met wie we de afspraak hebben en de situatie uitleggen.




Volgens Pat Ogden e.a. kunnen de volgende arousal zones worden onderscheiden:
Hyperarousal:       Arousal/spanning die ver boven de bovengrens van onze Window of Tolerance uitstijgt en gepaard
                             gaat met intense lichaamssensaties zoals onrust, beven, snelle hartslag of overweldigende emotie
                             zoals woede, angst, paniek. Vecht en vlucht reacties. Allemaal onbewuste acties van ons
                  autonome zenuwstelsel. We zijn bij wijze van spreken overgeleverd aan deze instinctmatige
                  aanpassing aan de omstandigheden. Ons “zoogdierenbrein” heeft de regie overgenomen.
Hoge arousal:       Arousal die in de buurt komt van de bovengrens van de Window of Tollerance of er een beetje
                            overheen gaat. Spannend maar oké.
Optimale arousal:  In deze toestand blijft ons sociale betrokkenheidssysteem/neocortex/”mensenbrein” actief.
                             Dit is belangrijk voor de integratie van traumatische ervaringen. We zijn dan in staat om met
                             bewustzijn in contact met de omgeving te blijven, we ervaren veiligheid en verbondenheid met
                             de mensen om ons heen. Ook hier speelt het autonome zenuwstelsel een belangrijke rol.
                             (Zie ook schema op het einde van de pagina.)
Lage arousal:        Arousal die in de buurt komt van de ondergrens van de Window of Tollerance of daar net onder
                            valt. Spannend maar oké.
Hypoarousal:        Arousal die onder de ondergrens van de Window of Tolerance zakt en gepaard gaat met
                             onvermogen om te bewegen, een gevoel van zwaarte, verdoving, emoties als wanhoop en
                             uitzichtloosheid of het ontbreken van gevoelens, flauwvallen, blokkeren, dissociëren.
                             (Zie ook schema op het einde van de pagina.)
                                  Ook hier zijn we overgeleverd aan deze instinctmatige aanpassing aan de omstandigheden door
                  ons “reptielenbrein”.

“……Voordat ik de dingen wist, die ik hier beschrijf, had ik niet het geringste idee hoe moeilijk het soms voor cliënten in de bevriezingstoestand kan zijn om alleen maar het kleine woordje “nee” te zeggen. Mensen op de drempel van een verstarring
komen uiterst aangepast en coöperatief over, terwijl ze subjectief in een toestand
van acuut gevaar leven. Ze bevinden zich in een veranderde innerlijke functioneringsmodus, die hun waarneming in een andere realiteit omschakelt…….”

Johannes B. Schmidt. Der Körper kennt den weg – Trauma Heilung und persönliche Transformation.
 
Johannes Schmidt is familieopsteller die zich intensief bezig is gaan houden met trauma en daardoor zijn therapeutische interventies drastisch aangepast heeft.


Het is een uitdaging om ervoor te zorgen dat we met bewustzijn in contact kunnen blijven en waarnemen of we veilig zijn in contact met de ander. Dan kan ons zogenaamde sociale betrokkenheidsssysteem actief blijven omdat de neocortex (mensenbrein) online blijft. We kunnen dan leren dat er een verschil is tussen onze waarneming van de realiteit, onze gevoelens, gedachten etc. en de realiteit zelf. Het kan niet vaak genoeg herhaald worden dat onze waarnemingen, gevoelens, gedachten etc. buiten de Window of Tollerance als heel reëel worden ervaren omdat de arousal té hoog is en er autonoom omgeschakeld wordt op het verdedigingssysteem dat aangestuurd wordt door ons zenuwstelsel en dan met name het autonome gedeelte ervan.
Het is van belang om te realiseren dat er een groot verschil is tussen de actieve en passieve bevriezings-/freeze toestand.


“Vaak realiseren we ons totaal niet hoeveel van de signalen die ons zenuwstelsel ontvangt ver-dedigingsreacties oproepen. Als we bij het vormgeven van onze omgeving rekening zouden houden met neurobiologische factoren, zouden wij leven, werken en spelen zonder voortdurend te worden blootgesteld aan die signalen. Als het ons lukt dit soort prikkels te verminderen, zal ons zenuw-stelsel niet meer voortdurend hyperalert reageren alsof er continu roofdieren en andere dreigingen op de loer liggen.”

De polyvagaaltheorie en de transformerende ervaring van veiligheid. Traumabehandeling, sociale betrokkenheid en gehechtheid. Stephen Porges 2019


Het leren hanteren van zelfregulatietechnieken is daarom zo belangrijk. Steeds weer in staat zijn om onze arousal/spanning te reguleren is cruciaal om binnen de Window of Tollerance te blijven, online te blijven met de drie belangrijke breinstructuren die een rol spelen bij de spanningsregulatie.
Zoals we al op meerdere sites hebben besproken is de klopacupressuur een wereldwijd erkend zelfregulatie systeem dat door iedereen geleerd kan worden. Misschien wil je tijd maken voor de volgende oefening en ervaren wat het met je doet.


NAEM-protocol
Richt je aandacht op de angst, de onrust in je hartgebied, je wantrouwen, je alles over-heersende boosheid, het trillen van je lichaam etc. etc.
Klop of masseer de NAEM-punten alle vier ± 5 sec. met de topjes van wijs- en middelvinger.
Observeer de verandering en blijf herhalen totdat je duidelijke verbetering gaat ervaren.
Het jarenlange grondige onderzoek van mensen als Stephen Porges wordt steeds vaker gedeeld. We kunnen en moeten ons hier steeds beter in gaan verdiepen omdat wetenschappers als Porges meer en meer bereid zijn een taal te spreken die hun ontdekkingen voor grotere groepen mensen toegankelijk maakt. De inzichten zijn nieuw maar kunnen niet meer ontkend worden binnen de traumatherapie. Ik ben elke keer weer diep ontroerd als ik hoor en/of lees dat de vooraanstaande traumawetenschappers/behandelaars elkaars werk vol lof bespreken en verder borduren op de inzichten van die collega’s.

                     


Primatenniveau:
de grote hersenen, neocortex, rationele of menselijk brein.     
Zoogdierniveau:
limbisch systeem, de middenhersenen, emotionele brein of
zoogdierbrein.
Reptielniveau:
de hersenstam, instinctief reptielenbrein, overlevingsbrein



De eenheid van het “drie-enige” brein verbindt ons weer met onze aangeboren vitaliteit, ons ware menselijk potentieel en bevrijdt ons van onze vervormde waarneming. Lees hierover ook de uitgebreidere informatie bij *Drie breinen, één geest*.


                               


Terug naar de inhoud